Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach – cel i efekty 

Czym jest terapia skoncentrowana na rozwiązaniach?

Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach jest terapią humanistyczną, która koncentruje się na samorozwoju, wzroście, autonomii i odpowiedzialności. Jest ukierunkowana na cel i skupia się na budowaniu rozwiązań. Jak sama nazwa wskazuje, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach jest uważana za podejście ograniczone w czasie, jednak technika ta jest często włączana do innych długoterminowych rodzajów terapii, a jej efekty mogą być długotrwałe. Opracowana w Ameryce w latach 80-tych przez małżeństwo Steve de Shazer i Insoo Kim Berg, wraz z ich zespołem w Brief Family Center, dotyczy siedmiu podstawowych filozofii i założeń:

1. Zmiana jest zarówno stała, jak i pewna. 
2. Chcesz się zmienić.
3. Jesteś ekspertem i sam określasz cele.
4. Masz zasoby i mocne strony, aby rozwiązać i pokonać swoje trudności.
5. Terapia jest krótkoterminowa.
6. Nacisk kładzie się na to, co można zmienić i co jest możliwe.
7. Koncentracja na przyszłości.

Jak działa psychoterapia skoncentrowana na rozwiązaniach?

Zamiast rozwodzić się nad Twoimi słabościami i ograniczeniami, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach Shazera i Berga skupia się wyłącznie na Twoich mocnych stronach i możliwościach, aby pomóc Ci iść naprzód. Jej działanie polega na przezwyciężaniu problemów bez bezpośredniego zajmowania się nimi – wykorzystuje koncepcję budowania rozwiązań do wspierania zmian i opracowaniu zestawu jasnych, konkretnych i realistycznych celów. Zadaniem terapeuty skoncentrowanego na rozwiązaniach jest pomoc w znalezieniu i wdrożeniu tych rozwiązań poprzez serię dyskusji.

W trakcie tych rozmów terapeuta pomoże Ci wyobrazić sobie jasny i szczegółowy obraz tego, jak widzisz swoją przyszłość – i co zmienią wprowadzone zmiany. Zachęci Cię do zbadania przeszłych doświadczeń i czasów, w których byłeś (aś) tak szczęśliwy(a), jak widzisz siebie w swojej przyszłej wizji. Procesy te mają na celu wywołanie poczucia nadziei i oczekiwań oraz sprawienie, że przyszłe rozwiązanie wydaje się możliwe.

To właśnie wizja przyszłości napędza proces terapeutyczny, zapewniając jego kierunkowość, a co za tym idzie – krótki czas trwania. Terapeuci mogą wykorzystać wizję przyszłych rozwiązań do kształtowania technik i pytań, które będą składały się na dyskusje. Uświadomić sobie swój potencjał i znaleźć odwagę, by iść naprzód.

Pytania o wyjątki 

Pytania o wyjątki pozwalają identyfikować się z okresami w życiu, w których czułeś(aś) się inaczej niż obecnie. Badając, jak doszło do tych wyjątków i podkreślając mocne strony i zasoby wykorzystane przez Ciebie do ich osiągnięcia, terapeuta może pomóc w znalezieniu rozwiązania.

Przykłady pytań o wyjątki: Opowiedz mi o chwilach, kiedy czułeś się najszczęśliwszy, Co było w tym dniu, co sprawiło, że był to lepszy dzień? Czy możesz pomyśleć o chwilach, kiedy problem nie był obecny w twoim życiu?

Pytania skalujące 

Po pytaniach o cud i wyjątki, zwykle zadawane są pytania skalujące, aby zachęcić Cię do postrzegania  problemu w kategoriach trudności. Zazwyczaj wiąże się to z użyciem skali od 1 do 10, w której każda liczba reprezentuje ocenę problemu (1 oznacza najgorszą sytuację, a 10 najlepszą). Identyfikując, gdzie jest usytuowany problem terapeuta może przejść do pytania o to co byś czuł(a), gdyby cele terapii zostały spełnione. Na tej podstawie można ustalić konkretne dążenia i określić preferowane rezultaty. Pytania skalujące mogą również okazać się przydatne do śledzenia postępów.

Psychoterapia skoncentrowana na rozwiązaniach – dla kogo?

Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach okazała się skuteczna w pomaganiu szerokiej grupie osób. Uważa się, że jest ona bardzo skuteczna w przypadku osób, które chętnie przyjmują zmiany i mają nastawienie na osiąganie celów. Ze względu na krótki czas trwania, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach może być szczególnie korzystna jeżeli prowadzisz szybki, nowoczesny styl życia. Przeciętnie będziesz potrzebować około pięciu do dziesięciu sesji terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach, z których każda trwa zazwyczaj około 50 minut. Jednak w razie potrzeby można wprowadzić kolejne sesje i inne zintegrowane techniki.

Trudności, które może rozwiązywać terapia skoncentrowana na rozwiązaniach?

Wszechstronność tego podejścia rozciąga się na różnorodność problemów, w których może ono pomóc. Należą do nich trudności komunikacyjne, stres i niepokój, radzenie sobie z presją, nadużywanie narkotyków i alkoholu, problemy behawioralne, zaburzenia odżywiania i trudności w relacjach, obniżenie nastroju, trudności z pewnością siebie i stabilną samooceną, aby wymienić tylko kilka z nich. Podobnie jak w przypadku wszystkich form terapii, pomagając jednostkom wyjść poza te problemy, terapia skoncentrowana na rozwiązaniach może skutkować poważnymi zmianami w życiu – na przykład rozpoczęciem nowego związku lub zakończeniem starego, znalezieniem nowe pracy etc.